پیشینه کهن یلدا در خطه ی کردستان

پاییز را با برگ‌های خزان و رنگارنش بدرقه می‌کنیم و به استقبال زمستان می‌رویم.

با آمدن طولانی‌ترین شب سال آغاز زمستان را جشن میگیریم.

نزدیک به چندین هزار سال است که ایرانیان طبق یک سنت خاص طولانی‌ترین شب سال را گرامی می‌دارند و خود را برای سوز و سرمای زمستان مهیا می‌کنند.

با کمرنگ شدن سایه‌ی کرونا بر سر زندگی‌ها، انگار امسال مردم با خیال راحت جشن یلدا را با اقوام خود سهیم می‌شوند.

بیشتر بخوانید: اخباری که در وبسایت منتشر نمی‌شوند!

اینجا هم مانند دیگر شهر‌های ایران یلدایش حال و هوای دیگری دارد، مردم کردستان رسم و رسوم خاص خود را دارند یلدا را با همان نام قدیمیش «شُو چله» صدا کرده و و از چند روز قبل تدارکات این شب را فراهم می‌کند.

ریشه آیین شب یلدا به هزاره سوم و چهارم پیش از میلاد برمی‌گردد؛ و مردم کردستان نیز اعتقاد زیادی به شب یلدا دارند و در این شب بسیاری از مردم همانند شب نوروز لباس‌های نو کردی به تن می‌کنند.

مردم کردستان که به خونگرمی و میهمان نوازی معروف هستند با جمع شدن در کنار یکدیگر و در منزل بزرگ فامیل سخاوت این شب را پاس می‌دارند.

شب یلدا در خانه‌ی کردستانی‌ها ویژگی خاصی دارد؛ کرسی نشینی، به عنوان بخشی جدایی‌ناپذیر از خانه‌ها در آغاز فصل سرد اعضای خانواده، از کوچک و بزرگ را دور خود جمع می‌کند، هربار با تزئین آن و پوشاندنش با مواد غذایی و خوراکی‌های متنوع خاطرات خوشی را در ذهن اعضای خانواده برجای می‌گذارد.

سفره‌ی یلدا مملو از غذا‌های سنتی

" کاله‌ک تورش" را می‌توان یکی از اصلی‌ترین مواد غذایی در سفره‌های شب یلدای کردستانی دانست.

کردستانی‌ها چند ماه قبل از فرارسیدن «شُو چله» با تهیه و خرید خربزه و انداختن آن در ترشی به استقبال شب یلدا می‌روند و در آن شب با غذای اصلی میل می‌کنند.

غذای این شب عموماً دلمه برگ مو و کلم است که گوشت را میان آن قرار می‌دهند. سفره شب چله علاوه بر دلمه، شامل رب انار و شیره انگور، دوغ، ماست، روغن و کره محلی، هم است که به سنتی دیرینه در این استان تبدیل شده است.

همچنین چند ماه قبل از زمستان، خوشه‌های انگور را در زیرزمین یا در سایه، نخ کرده و از سقف آویزان می‌کنند که به آن «ئه نوو» می‌گویند.

مردم این دیار در این شب‌ها میوه‌های خربزه ترش، هندوانه، انگور، انار، سیب، پرتقال، موز، کیوی، که نشانه تندرستی، فراوانی، برکت و شادی بوده را برای شب باستانی یلدا تهیه می‌کنند.

تهيه و مصرف هندوانه يكي ديگر از الزامات شب يلدا در كردستان است، اعتقاد بر اين است كه در زمان هاي قديم هندوانه آخرين ميوه‌اي بود كه از مزرعه كشاورزان چيده و به بازار مي‌آمد و كشاورزان با خوردن آن در شب يلدا با ميوه‌هاي تابستانی وداع می کردند.

خوردن هندوانه در شب زمستان ناشی از يك باور كهن است، عده‌ای بر اين باورند خوردن هندوانه در اين شب باعث جلوگيری از تاثير سرما در زمستان و گرما زدگی در تابستان می شود.

بازی‌های محلی از سرگرمی‌های شب یلدا

از دیگر تمهیدات برای گذران شب چله در کردستان، انجام برخی بازی‌های محلی است. مشهورترین این بازی‌ها در کردستان «گوروابازی» یا جوراب بازی است. در این بازی دسته جمعی که شرکت کنندگان به دو گروه تقسیم می‌شوند هیجان بسیار زیادی در جریان است و نوجوان‌ها و جوان‌ها هم سر از فضای مجازی بیرون آورده و دراین بازی با بزرگتر‌ها همراه می‌شوند.

خانوده‌ها با شادی و سرور به سپری کردن یک شب برفی طولانی به شنیدن قصه‌ها و حرف‌های شنیدنی و سرگذشت بزرگتر‌ها می‌پردازند.

بعد از آن، نوبت به خوردن تنقلات و خشکبار می‌رسد. انجیر خشک، برگ گلابی، برگ زردآلو، هسته زردآلو که همراه با سماق حرارت دیده، توت خشک، تخمه بو داده کدو و هم‌چنین گندم برشته که با شیره گز مخلوط شده و به‌صورت گلوله‌های کوچکی درآمده از جمله خشکبار‌های شب چله است.

بنا بر رسم و رسومات ما کردستانی‌ها در «شُو چله» خانواده‌هایی که عروس داشته باشند، خانواده داماد برای عروس‌هایی که در دوران نامزدی هستند «خنچه» یا همان شب چله‌ای می‌برند.

این خنچه شامل پالتو، کفش زمستانی، دسته گل، شیرینی، آجیل و شکلات، دلمه، حلوا، سبدی از میوه‌های رنگارنگ و تزئین شده، قواره پارچه و طلا است و روی وسیله‌ها را پارچه قرمز و کوزه سفالی تزئین می‌کنند و به خانه عروس می‌برند.

شب یلدا از زیباترین شب‌ها در مناسبت‌های اجتماعی است که یک نفر می‌تواند تجربه کند. صدای خنده و شادی و سرور از هر خانه‌ای شنیده می‌شود و زمزمه‌های روایت حماسه‌ها و داستان‌ها، گرمابخش سردی شب یلداست.

باشگاه خبرنگاران جوان کردستان سنندج

منبع: باشگاه خبرنگاران

کلیدواژه: شب یلدا طولانی ترین شب سال آیین های سنتی شب چله

درخواست حذف خبر:

«خبربان» یک خبرخوان هوشمند و خودکار است و این خبر را به‌طور اتوماتیک از وبسایت www.yjc.ir دریافت کرده‌است، لذا منبع این خبر، وبسایت «باشگاه خبرنگاران» بوده و سایت «خبربان» مسئولیتی در قبال محتوای آن ندارد. چنانچه درخواست حذف این خبر را دارید، کد ۳۶۶۶۴۱۹۶ را به همراه موضوع به شماره ۱۰۰۰۱۵۷۰ پیامک فرمایید. لطفاً در صورتی‌که در مورد این خبر، نظر یا سئوالی دارید، با منبع خبر (اینجا) ارتباط برقرار نمایید.

با استناد به ماده ۷۴ قانون تجارت الکترونیک مصوب ۱۳۸۲/۱۰/۱۷ مجلس شورای اسلامی و با عنایت به اینکه سایت «خبربان» مصداق بستر مبادلات الکترونیکی متنی، صوتی و تصویر است، مسئولیت نقض حقوق تصریح شده مولفان در قانون فوق از قبیل تکثیر، اجرا و توزیع و یا هر گونه محتوی خلاف قوانین کشور ایران بر عهده منبع خبر و کاربران است.

خبر بعدی:

شلوغ‌بازی رسانه‌ای برای دروغ‌پراکنی

جوین‌وست مولف «چرندنویسی در رسانه‌ها» می‌گوید که در شلوغ بازی‌ها هدف این است که «به جای انتقال یک داستان منسجم، مخاطب با تعداد زیادی داستان، کاملا گیج شود.»

اصطلاح «شلوغ بازی رسانه‌ای» معانی مختلفی دارد؛ جلب کردن توجه رسانه‌ها به یک موضوع خاص، به ویژه زمانی که هدف، جلب نظر عمومی یا ایجاد حاشیه باشد، یا ارائه تصویری نادرست از واقعیت در اخبار و گزارش‌ها برای گمراه کردن مخاطب از جمله دلایل شلوغ بازی رسانه‌ای است. در ادامه برخی از رایج‌ترین دلایل آورده شده است:

جلب توجه: در دنیای شلوغ رسانه‌ها، سازمان‌های خبری همیشه در حال رقابت برای جلب توجه مخاطبان خود هستند. یک راه برای انجام این کار، گزارش اخبار به گونه‌ای است که جنجالی یا هیجان انگیز باشد، حتی اگر کاملاً دقیق نباشد.

افزایش رتبه‌بندی: رسانه‌ها در حال رقابت برای افزایش رتبه‌بندی خود هستند. اخبار جنجالی می‌تواند تعداد بینندگان یا مخاطبان را افزایش دهد، که می‌تواند منجر به افزایش درآمد از طریق تبلیغات شود.

پیشبرد یک دستور کار خاص: برخی از رسانه‌ها از راهبرد شلوغ بازی برای پیشبرد یک دستور کار خاص یا هدفی مشخص شده، مانند حمایت از یک فرد یا جریان خاص یا برای تخریب و سیاه نمایی استفاده می‌کنند.

برای مصون ماندن در مقابل شلوغ بازی‌های رسانه‌ای و کاهش احتمال فریب خوردن، باید اخبار را از منابع خبری معتبر دریافت کنیم، همچنین با بررسی اخبار از منابع مختلف و بسنده نکردن به یک منبع خبری، تصویری کامل از داستان به دست آوریم.

همیشه در خاطر داشته باشیم که نباید اخبار را کورکورانه قبول کرد بلکه محتوای خبری را با دید انتقادی بررسی کرده و جانبداری رسانه‌ای یا عدم دقت تولیدکننده محتوا را نیز در نظر بگیریم. اگر مطلبی یا تصویری در یک خبر مشکوک به نظر می‌رسد، قبل از اشتراک‌گذاری با دیگران، آن را بررسی کنیم.

به عنوان مثال هیاهوی بی‌بی‌سی فارسی در ماجرای نیکا شاکرمی برای القای یک سند دروغ، با توجه به تناقضات گزارش این رسانه، در نهایت رسوایی بی‌بی‌سی را در پی داشت و باعث تمسخر و کاهش اعتبار این رسانه شد.

در سال ۲۰۱۷ نیز دونالد ترامپ رئیس جمهور وقت ایالات متحده ادعا کرد که رسانه‌ها «دشمن مردم» هستند. این ادعا نمونه‌ای از نحوه استفاده از شلوغ بازی رسانه‌ای برای تضعیف اعتماد به رسانه‌ها و دشوارتر کردن مردم برای دسترسی به اطلاعات دقیق است.

همچنین در سال ۲۰۱۶ یک داستان جعلی در مورد پیتزاگیت، یک حلقه قاچاق جنسی کودکان که توسط مقامات عالی رتبه دموکرات اداره می‌شود، در رسانه‌های اجتماعی منتشر شد. این داستان هیچ پایه و اساسی در واقعیت نداشت، اما به طور گسترده توسط برخی رسانه‌ها به اشتراک گذاشته شد. این داستان نمونه‌ای از نحوه استفاده از شلوغ بازی رسانه‌ای برای انتشار اطلاعات نادرست و گمراه کردن مردم است.

در سال ۲۰۲۰ نیز شیوع COVID-۱۹ منجر به افزایش اطلاعات نادرست و شلوغ بازی رسانه‌ای در مورد ویروس و نحوه انتشار آن شد. برخی از مردم ادعا می‌کردند که این ویروس یک فریب است، در حالی که برخی دیگر بر این باور بودند که توسط دولت چین ایجاد شده است.

این اطلاعات نادرست منجر به سردرگمی و ترس گسترده شد، به نحوی که برخی مردم از اقدامات احتیاطی لازم برای محافظت از خود و دیگران در برابر ویروس خودداری کردند.

منبع: فارس

باشگاه خبرنگاران جوان وب‌گردی وبگردی